وقتی سوار تاکسی شدم دو نفر از مسافرها داشتن با هم بحث می کردن البته خیلی آروم و منطقی و خیلیم مودب با هم صحبت می کردن . بحث سر حجاب بود ، یه خانم جوون کاملا بد حجاب با یه آقای میانسالی که هم به نظر آدم مطلعی می اومد ، هم چهره مذهبیی داشت . حرفهاشون به اینجا رسیده بود که اون آقا گفت :

نمی خوام شما رو نصیحت کنم می دونم که گوشتون از این حرفها پره ، حتی نمی خوام متقاعدتون کنم ، فکر نکنین این حرفها رو می زنم و تصورم اینه که شما از این تاکسی پیاده شدین میرین تو یه مغازه یه چادر میگیرین و سرتون می کنین ، نه من فقط می خوام این نکته رو به شما بگم و یاداوری کنم که در اسلام حجاب محدودیت نیست ، این حجاب _ البته یه بعدش - برای مصونیت و امنیت اجتماعی خانمها تعریف شده .

اون خانم گفت : ببینید ، شما میگین من باید خودمو بپوشونم توگرما خفه شم توسرما بخاطر چادر چاقچور اذیت شم بعدم لباسهایی رو که دوست دارم نپوشم و اونی که می خوام و می پسندم نباشم فقط بخاطر اینکه یکی دیگه منحرف نشه ؟!! خوب آقا مگه این حرف قران نیست که مردا باید از نامحرم چشم خودشونو نگه دارن ؟!! مردا نگاه نکنن اگه دین و ایمونشون براشون مهمه ! این غیر منطقیه ؟

اون آقا گفت : نه به هیچ وجه خیلیم درست و منطقیه ولی حجاب یه مساله فردی واجتماعیه که هم تاثیرات اجتماعی داره و هم تاثرات فردی ، هم برای خانمها تعریف شده و هم برای آقایون و هم حد و حدود داره برای هردو .اینکه (( .. مردا نگاه نکنن ...)) بله نه تنها منطقیه بلکه وظیفشونم همینه که به نامحرم نگاه نکنن ولی اگه یه مردی – یه نفر که چه عرض کنم خیلی از مردها – طبق قران عمل نکرد و تقوا نداشت به نظر شما دودش تو چشم کی میره ؟! کی در معرض خطر قرار میگیره ؟! دود این بد حجابیها و اون چشم چرونیها بیشتر تو چشم خانمها میره نه آقایون – حداقل به لحاظ ظاهری و اجتماعی میگم – ببینید در قران آیه صریح داریم که : (( یا ایها النبی قل لازواجک و بناتک و نساءالمومنین یدنین علیهن من جلابیبهن ذلک ادنی ان یعرفن فلایوذین ...))( ای پیامبر به زنان و دخترانت و به زنان مومنان بگو پوششهای خود را برخود فرو تر گیرند این برای آنکه شناخته شوند و مورد آزار قرار نگیرند به احتیاط نزدیکتر است ... ) قبلا هم گفتم قصد نصیحت کردنتونو ندارم لطفا فقط فکر کنید امنیت اجتماعی شما چقدر براتون مهمه و آیا راهکاری بهتر از حجاب برای تضمین اون وجود داره ؟ البته گفتم که منظور فقط یه حجاب یک طرفه نیست اما این قضیه برای خانمها جامع تر و حیاتی تر به نظر میرسه ؟

اون خانم گفت : خب آقا ما چه گناهی داریم که زن خلق شدیم ؟شما میگین چه مردها اهل تقوا بودن چه نبودن تو خودتو بپوشون تا امنت اجتماعیت حفظ باشه . پس مردها هر کاری خواستن بکنن دیگه فقط زنها تو محدودیت باشن ؟

آقا گفت : ببینید حرف شما شبیه این مثاله که طرف کلی پول و جواهر و اشیاء قیمتی داره بذاره وسط خیابون بعدم بگه تو قران اومده دزدی نکنین ، مگه همیشه من باید خودمو محدود کنم و از اشیاء قیمتیم مراقبت کنم ، اونا دزدی نکنن !!!!

مثال جالبی بود خانم فقط خندید و هیچی نگفت .

بعد اون آقا ادامه داد : مگر اینکه یه خانمی از زن بودنش گله داشته باشه و بگه چرا خدا منو زن آفریده و در خلقت من عنایت خاص داشته هم زیبایی ظاهری داده هم باطنی !!! اونوقت در این صورت دیگه باید اعتراف کنم که خانمها آفریده های ناشناخته و عجیب خداوند هستند ، اگه بهشون ندن گله میکنن چرا ندادن و اگه بدن گله میکنن چرا دادن ؟!!!!!

بازم خانم خندید و هیچی نگفت .

آقاگفت : اینم که فرمودین ( من اون طور که می خوام نگردم تا دیگری منحرف نشه؟!!! ) یه بحث دیگه است . در زمینه حجاب بحثها و رویکردهای زیادی داریم و من فقط تاکیدم روی این مساله بود که حجاب رو محدودیت ندونین حجاب برای خانمها مصونیته و بیشترین میزان امنیت رو براشون به ارمغان میاره .

خانم گفت : خوب البته حرفا تون تا حدودی درسته ولی من بشخصه نمیتونم اونطوری که شما میگین زندگی کنم یعنی همینطوری که هستم رو می پسندم از اون گذشته من فکر نمی کنم یه کمی مو یا دست و پای یه خانم  که بیرون باشه باعث ناامنی در جامعه بشه به نظرم شما یه کمی دارین غلو میکنین .

آقا گفت : موبایل شما روی امواج تلفنی که کنارشه نویز میندازه به نظرتون رفتار و پوشش یه خانم روی مردانی که در جامعه با او برخورد میکنن تاثیر گذار نیست و موجبات ناامنی رو فراهم نمیکنه ؟!!!! و البته اینکه آدم حرف حق رو تا چه اندازه بپذیره و بکار ببنده به وجدان فردی و دینیشم بستگی داره .

اما این واقعیت الزام آور نیست و هیچ حقیقتی رو عوض نمی کنه منظورم اینه که در اسلام وظیفه امرار معاش و تامین امنیت خانواده به عهده مرده و این وظیفه به هیچ وجه و تحت هیچ شرایطی از دوش مرد ساقط نمی شه و قابل تبدیل و جایگزینی نیست و هیچ وقت به عنوان وظیفه برای زن تلقی نمی شه به عبارت دیگه  در اسلام زن حق کار کردن داره ولی وظیفه کار کردن نداره .

گفت : اونوقت اون خانواده هایی که شوهراشون نه معاش رو تامین می کنن ونه امنیت چی ؟ !!

گفتم : زمانی که  سوء مدیریت مرد محرز بشه مردی که وظایفشو در قبال خونواده انجام نمی ده از مدیریت عزلش می کنن نمیشه که هم از مزایای مسئولیت استفاده کنه و هم به وظایفش عمل نکنه ، اما کی عزلش میکنه ؟ حاکم شرع ، نه کس دیگه ، چون در غیر اینصورت هرج و مرج بوجود میاد تازه اگه مرد صلاحیت نداشته باشه حق نگهداری از فرزندان رو در صورت تمایل به مادر می سپرن اما بازم خرجشونو حکومت اسلامی باید بده نه زن .

گفت : میده ؟ !!!

گفتم : دستور اسلام اینه که حکومت  هزینه زندگیشونو تامین کنه اگه نداد علتشو جای دیگه باید جستجو کنی نه اینکه اسلامو ببری زیر سوال .

اصلا زن می تونه امکانات بدون مسئولیت داشته باشه و اینها رو موقع ازدواجش قید کنه و بخواد .

گفت : عوضش مرد اگه مسئولیت داره ریاست یا به قول تو مدیریت می کنه ، زورم می گه با قدرت هم زور می گه حرفش روهم به کرسی میشونه ، خب زنم آدمه دیگه به خاطر یه لقمه نون ...یه عمر باید زور بشنوه و هی تو سرش بخوره دائمم ورد زبونش(( آقا اجازه باشه ))و...

گفتم : خب تو دو تا مورد رو با هم قاطی کردی یکی مراد از مدیریت خانواده در اسلام و یکی هم اون چیزی که تو خونواده ها الان شاهدش هستیم یعنی دیکتاتوری مرد وفرهنگ آقا اجازه و ...

اونی که اسلام می گه و می خواد یه مدیریت اصولیه که مدیر خونواده هم به وظایفش عمل می کنه و هم تلقیش از مدیریت دیکتاتوری نیست ، بلکه در بسیاری از مسائل با خونواده همفکری و تبادل نظر می کنه و نهایتا تصمیم می گیره اعضای خونواده هم - نه به قول تو- از باب (( آقا اجازه ))

 بلکه از باب مشورت با فردی مورد اعتماد ، دلسوز و آگاه به مصالح خانواده دائم او رو طرف مشورت قرار می دن .

 واما اون چیزی که الان تو خونواده ها شاهدش هستیم سوء مدیریتیه که دلیلش کج فهمی از دین ، سوء استفاده از اختیارات و امکانات ، تاثیر پذیری از فرهنگهای مختلف ، بی تعهد بودن و... که نتیجه اش ظلم به زن و خانواده هست  و از اون بدتر اینکه چون یه مرد مسلمون چنین مدیریت فجیعی رو اعمال می کنه دوست ودشمن اونو به پای اسلام می نویسن .

دلیل بی ریشه بودنش در اسلام هم اینه که شما در زندگی پیشوایان و بزرگان دینی ما هیچکدوم از این بی عدالتیها و ظلمها و به تعبیری سوء مدیریت ها رو نمی بینی .

 اداء حقوق زن در اسلام فقط مادی نیست ، زن در خانواده باید مورد اکرام قرار بگیره همونطور که عملا در زندگی  بزرگان دینمون اینطور بود اگه الان در بعضی خانواده ها نیست از اسلام نیست از بد مسلمونی کردنه.

صبا _ دوستم _ می گفت : چرا خدا تو قران در بحث زن و مرد تعابیری بکار برده که آدم دلش می سوزه اصلا احساس خفت می کنه ؟

گفتم مثل ؟

گفت : مثلا همین آیه (الرجال قوامون علی النساء ) آخه یعنی چی که مردا برتر از زنها هستن ! زن بیچاره اونقدر باید کار کنه ، بیرون خونه ، توی خونه ، بچه داری ، شوهرداری ، خونه داری ، آخرشم مردا برترن . وقتی خدا اینجوری می گه وای به حال این مردای از خودراضی ، همین جوریم ادعاشون میشه چه برسه به اینکه یه همچین آیه ای هم در حقشون نازل شده !

گفتم : خوب حالا تو از کجای آیه برتر بودن مردا رو بر زنها درآوردی ؟اصلا کی به تو گفته که این آیه در حق مردا نازل شده ؟

گفت یعنی چی ؟ می خوای بگی یه همچین آیه ای نداریم یا می خوای بگی مردا یه همچین ادعایی نمی کنن ؟!

گفتم هیچکدوم می خوام بگم بین حق و تکلیف فرق وجود داره یعنی بهتره  بگیم این آیه در شرح تکلیف مرداست نه حقشون .

گفت : یعنی چی ؟

گفتم خوب معلومه مسئولیت هرکسی به اندازه توانایی و وسعشه ، مسئولیت مردا هم در قبال تامین امنیت و معاش خانواده برابر توانایی اونها نسبت به زنها تعریف شده یعنی اونها این وظیفه و تکلیف رو در قبال خانواده دارن .

گفت مگه تو آیه نیومده مردا نسبت به زنها برترند و براونها مسلطند؟

گفتم : نه! اصلا ! نه برتر بودن ونه تسلط هیچکدوم معنی کلمات قوام و فضل نیستند البته به غلط بین مردم مصطلح شده که فضل به معنی برتر بودنه در اصل این کلمه به معنای زیادی در چیزیه و این زیادی لزوما برتری نمیاره ما آیات زیادی در قران داریم که خداوند از کسانی که از زیادی در نعمت یا امکاناتی بهره مندن حساب سختی می کشه و در صورتی که اونها اون زیادی در نعمت را درست و بجا مصرف نکنن عذاب دردناکی در انتظار اونهاست، کلمه قوام هم به معنی کسیه که خودش ایستاده و دست دیگری رو هم میگیره و به او در ایستادن کمک می کنه   بنابر این معنی آیه اینه که مردها بدلیل فضل وزیادی _ در قوای جسمی ویا عقل معاش _ مکلفند که خانواده را به لحاظ مالی و امنیتی تامین کنن و این به هیچ وجه برتری و تسلط نیست هر چند که عده ای اون رو به این عنوان تلقی کنند .

 گفت پس زنهایی که خودشون کار می کنن و هزینه زندگیشون رو تامین می کنن چی ؟ امروزه خانواده ها روی حقوق زنهایی که سر کار میرن حساب باز می کنن ، در بعضی از خانواده ها زن مجبوره سر کار بره تازه خرج شوهرش رو هم خودش میده .

گفتم درسته این واقعیتیه که خیلی جاها می بینیم اما ...

یکی از مسائلی که در زمینه بحث زنان و شان و منزلت آنان از نظر اسلام همواره بحث برانگیز و مورد سوال بوده روایتی است که در خطبه 80 نهج البلاغه آمده است .

تقریبا می توان ادعا کرد که برای تمامی زنانی که با این روایت برخورد می کنند کدورتی ذهنی حاصل می شود که البته جای توضیح و تفصیل دارد ، این مطلب برای من نیز خیلی مهم و حیاتی بود که بدانم آیا واقعا نظر امام علی (ع) نسبت به زنان این است که آنها انسانهایی فروتر از مردان و ناقص العقل  هستند؟

اتفاقا خیلی بجا و به موقع سر بحث را با یکی از اساتید باز کردم البته کمی طول کشید تا ایشان مرا توجیه کند. بحث طولانی ای بود اما نقل آن خالی ازلطف نیست.

وقتی روایت مذکور را نقل کردم ایشان گفتند که در چهار محور راجع به این مطلب باید گفتگو کرد : اول بررسی شان صدور و فضای تاریخی روایت، دوم عرضه روایت به قرآن کریم ، سوم بررسی معنای عقل و همچنین گذری بر معنای نقص ،چهارم بیان تفاوت ساختاری و فیزیولوژی زن و مرد و بررسی وجه ارتباط عقل با این ساختار .

گفتم در مورد شان صدور روایت درست است که خیلی ها آن را مربوط به واقعه جمل می دانند اما اگر در کلمات روایت دقت کنید با واژه(ان النساء) عنوان شده ، یعنی تمام زنان نه فقط زن یا زنان مربوط به واقعه جمل 1 .

استاد گفت درست است اما اگر شما هم دقت کنید اولا بسیاری از مطالب را – که اتفاقا در ادبیات عرب هم همین طور است- جمع می گویند ولی مراد یک فرد است ، مثل ضرب المثل فارسی به در می گن که دیوار بشنوه . دوم این که قرار نیست اگر در یک مقطع از زمان از کسانی یا قومی یا گروه و ملتی مدح یا ذمی صورت گرفت تا آخر دنیا این مدح و ذم شامل حال آنها بشود بلکه با گذشت روزگار و ایام و تغییر رویه آنها آن مدح و ذم و ستایش و نکوهش هم طبیعتا منتفی خواهد شد واین ستایش و نکوهش را نباید به حساب جوهر و ذات آنها گذاشت .

ادامه مطلب...

دغدغه یه خانم مؤمنه : چطور مطمئن بشم لباس و حرکاتم با رعایت حجاب کامل و حفظ وقار تحریک کننده نیست ؟

پاسخ : فهم این که چه چیز تحریک کننده و چه چیز تحریک کننده نیست ، امرى وجدانى است ، و از دو راه مى توان فهمید :

 1 . از طریق خود زنان ; زیرا خود زنان بیش از مردان مى دانند چه چیز محرک است ;

 2 . از طریق مردان ; از طرز برخورد جوانان و مردان به خوبى مى توان فهمید که آیا حضور کدام زن در جامعه محرک است .

اینک به برخى از عوامل تحریک که قرآن روی آن ها صحه گذاشته توجه شما رو جلب میکنم :ادامه مطلب...

مشغول گفتگو با کافری درباره حقوق زن بودم

از جمله بحث هایی که پیش اومد این بود

اسلام به زن احترام نمی گذارد حقوق اجتماعی زن زیر پا گذاشته شده چرا زن ها باید برای بیرون رفتن از خانه از شوهر اجازه بگیرند چرا زن ها حق قضاوت ندارند چرا ارث آنان نصف مرد است و....

گفتم اولا آن چه مهم است مسائل ارزشی است خوبی و بدی است که اثر اخروی دارد و الا در مورد موارد یاد شده مردان هم یک سری حقوق دارند مثل واجب النفقه بودن که تنها مرده که واجب النفقه داره زن ها هرگز نفقه برشان واجب نمی شه و...

احمد دوست من مدتی بود که نگران به نظر می رسید ما با هم خیلی خودمونی بودیم من متوجه رفتارش شده بودم یک روز ازش خواستم تا مشکلش را با من درمیان بگذارد اما او گفت مشکلی ندارم گفتم احمد جان چهره تو نشان می دهد مدتی است درهمی بالاخره پس از یک هفته احمد منو یک طرف کشید و گفت مطلبی است که مدتی فکر منو به خودش مشغول کرده است اما هر چه با خودم کلنجار می روم نمی توانم آن را با دیگری مطرح کنم من اسرار کردم تا این که بالاخره احمد دهان باز کرد گفت فلانی من با همسرم مشکل دارم اما نمی دونم مشکلم را چگونه مطرح کنم آخه از قبیل مشکلات روزمره نیست مشکل من مشکل زناشویی است  همسرم مدتی است از من تمکین نمی کند.

 وقتی فهمیدم مشکل چیست گفتم پسر خوب اگر تو دستور قرآن را خوانده بودی دیگه خودت مشکل را حل می کردی نیاز نبود کار را به اینجا برسانی گفت دستور قرآن چیه ؟

گفتم :  آیه 34 سوره نساء که دستوری را در سه مرحله اجرایی برای زنان نافرمان بیان کرده است :

1. "وَالَّـَتِی تَخَافُون‌َ نُشُوزَهُن‌َّ فَعِظُوهُن‌َّ; زنانی را که از طغیان و سرکشی آنها می‌ترسید، موعظه کنید و پند و اندرز دهید." پس با این قبیل زنان‌، قبل از هر چیز باید به وسیلة اندرزها و نصایح دوستانه‌، و نشان دادن نتایج سوءرفتارشان آنها را متوجه و به مسؤولیت‌شان رهنمون کرد.

2. "وَاهجُرُوهُن‌َّ فِی الْمَضَاجِع‌; در صورتی که اندرزهای شما سودی نداد، در بستر از آنها دوری کنید." و با این وسیله‌، عدم رضایت خود را از رفتار آنها نشان می‌دهیم‌.

3. "و اضربوهن‌َّ"; مرحله سوم‌، در صورتی است که سرکشی و پشت پا زدن به وظایف و مسؤولیت‌شان از حد بگذرد، و همچنان در راه قانون شکنی با لجاجت و سرسختی گام بردارند، و دیگر راهی جز "شدت عمل‌" باقی نماند، و چاره‌ای جز خشونت نباشد; در این صورت اجازه داده شده تا از طریق "تنبیه بدنی‌" آنها را به انجام وظایفشان وادار کنند،

آیا فکر کردی چرا قرآن این دستور را به حاکم شرع واگذار نکرده و آن را یک مسئله خانوادگی قرار داده است ؟ یک دلیلش همین حالتی بود که در تو بود مردم معمولا بد می دانند که این مسائل خاص زناشویی  به بیرون درز پیدا کند دستور به گونه ای است که مشکل اخلاقی در خانه حل بشود بدون این که کسی بو ببرد

اما اگر یک مرد نافرمان شد چطور؟

اولا این مسئله معمولا برای زنان اتفاق می افتد ثانیا اگر برای مردان اتفاق افتاد دیگر چاره ای نیست باید سراغ حاکم شرع بروند که در آخر توضیح خواهم داد.

راستی چرا از میان این همه راه قرآن سراغ تنبیه بدنی رفته ؟ادامه مطلب...